HỖ TRỢ DINH DƯỠNG CHO CHÓ MÈO SAU BỆNH HOẶC PHẪU THUẬT

Tóm tắt

Hỗ trợ dinh dưỡng sớm trong giai đoạn hậu phẫu hoặc sau khi khởi phát bệnh làm giảm tỷ lệ tử vong và rút ngắn thời gian nằm viện của chó và mèo.  Lộ trình cho ăn ưu tiên phụ thuộc vào tình trạng của con vật. Nếu không có chống chỉ định, mọi con vật phải đượ c hỗ trợ dinh dưỡng, ít nhất là phù hợp với nhu cầu năng lượng khi nghỉ ngơi (RER). Một số chất dinh dưỡng có thể có lợi trong quá trình chữa bệnh và phục hồi sau bệnh hoặc phẫu thuật, nhưng cần nghiên cứu thêm để chứng nhận theo kinh nghiệm về tác dụng của các chất dinh dưỡng này ở những con vật bệnh nặng.    

1. GIỚI THIỆU

Hỗ trợ dinh dưỡng rất quan trọng đối với động vật trong quá trình phục hồi sau bệnh tật hoặc phẫu thuật. Nhiều động vật sẽ phục hồi sau bệnh nhẹ hoặc các cuộc tiểu phẫu tại nhà, nhưng những con vật mắc bệnh hoặc tình trạng bệnh nặng hơn sẽ phải nhập viện trong quá trình phục hồi. 

Nên có một phương thức hỗ trợ dinh dưỡng cho những con vật nhập viện vì hỗ trợ dinh dưỡng sớm đã được báo cáo là có thể cải thiện kết quả và rút ngắn thời gian nằm viện ở người và chó. Việc hấp thụ chất lỏng, năng lượng và các chất dinh dưỡng thiết yếu một cách thích hợp là vô cùng quan trọng trong 14 ngày đầu tiên sau phẫu thuật hoặc khởi phát bệnh. 

Điều quan trọng là phải cung cấp chất dinh dưỡng cho động vật đang phục hồi sau bệnh tật hoặc phẫu thuật để đảm bảo hệ thống tiêu hóa và miễn dịch hoạt động tối ưu. Dinh dưỡng qua đường tiêu hóa tốt hơn dinh dưỡng qua đường tiêm vì các tác nhân trong lòng ruột kích thích đường tiêu hóa và ngăn ngừa sự di chuyển của vi khuẩn. 

Trong bài báo này, chúng tôi xem xét kiến thức hiện tại về các cơ chế liên quan đến tình trạng hấp thụ thức ăn kém sau phẫu thuật hoặc trong thời gian bị bệnh nặng và đề xuất giải pháp phục hồi các cơ chế bất lợi này.

2. GIẢM CHUYỂN HÓA SO VỚI TĂNG CHUYỂN HÓA

Một con vật khỏe mạnh không có đủ thức ăn sẽ dần dần thích nghi quá trình trao đổi chất của mình với tình huống đó. Khi các kho dự trữ glycogen cạn kiệt (thường là 24 đến 48 giờ sau khi ngừng ăn), cơ thể sẽ chủ yếu sử dụng chất béo dự trữ. Protein cũng sẽ bị phân hủy để đáp ứng nhu cầu năng lượng; quá trình này có thể bắt đầu trong vòng 2 giờ nhưng sẽ rõ rệt nhất sau 2 tuần không ăn hoàn toàn. Tốc độ trao đổi chất chậm lại trong những điều kiện này do sự giảm chuyển đổi thyroxine thành triiodothyronine (sự kiện phụ thuộc insulin), cho phép động vật bảo tồn năng lượng có sẵn. Tình trạng này có thể được gọi là giảm chuyển hóa.

Trong nhân y, trung bình cần 14 ngày để phục hồi tối ưu sau khi bị bệnh hoặc phẫu thuật. Giai đoạn phục hồi 14 ngày này có thể được phân loại thành 2 giai đoạn thay đổi chuyển hóa. Giai đoạn 1 của quá trình phục hồi là 24 đến 48 giờ đầu tiên của quá trình phục hồi. Trong thời gian này, liệu pháp truyền dịch và cung cấp chất dinh dưỡng cho đường ruột là rất quan trọng. Giai đoạn phục hồi thứ hai bắt đầu sau ngày thứ 3. Giai đoạn này bao gồm nhu cầu tăng cường cung cấp calo. Do đó, nhu cầu hỗ trợ dinh dưỡng thường được nhấn mạnh đối với bệnh nhân sau 3 ngày

3. HỖ TRỢ DINH DƯỠNG TRONG QUÁ TRÌNH HỒI PHỤC

Nhìn chung, giai đoạn 1 bắt đầu trong quá trình phẫu thuật và kéo dài từ 24 đến 48 giờ sau phẫu thuật. Ngay cả trước khi động vật tỉnh dậy sau khi gây mê, các nhu cầu sống còn phải được đáp ứng. Do đó, vì cơ thể phải hoạt động với ít năng lượng và ít oxy hơn, nên tỷ lệ trao đổi chất tương đối, lưu lượng tim và lượng oxy tiêu thụ sẽ giảm. Trong giai đoạn 1, việc duy trì lưu thông dịch cơ thể thông qua truyền dịch hoặc các phương tiện khác là quan trọng nhất, thay vì cung cấp năng lượng. Điều quan trọng trong giai đoạn này là ruột phải được cung cấp chất dinh dưỡng và chất lỏng do lưu lượng máu qua đường tiêu hóa giảm do giải phóng cortisol và catecholamine. Giai đoạn 1 nên tập trung vào việc cho động vật ăn và uống càng sớm càng tốt sau phẫu thuật. Ngoài ra, một hệ thống miễn dịch hoạt động tối ưu là rất quan trọng để phục hồi sau khi ốm và sau phẫu thuật. Người ta ước tính rằng khoảng 60% đến 70% chức năng hệ thống miễn dịch của mèo và chó nằm ở ruột; do đó, cấu trúc ruột (niêm mạc) phải còn nguyên vẹn để phát triển miễn dịch thích hợp.

(Ảnh chụp vi mô các lát cắt mô của ruột non lấy từ những con chuột được cho ăn ngũ cốc trong 14 ngày “A” hoặc được cung cấp chất dinh dưỡng thông qua đường truyền tĩnh mạch hoàn toàn trong 14 ngày “B”. Lưu ý rằng các nhung mao ruột teo lại, nhỏ hơn và mỏng hơn ở những con chuột sau 14 ngày được nuôi dưỡng thông qua đường truyền tĩnh mạch hoàn toàn. Nghiên cứu tương tự cũng chứng minh rằng trong vòng 3 ngày sau khi nuôi dưỡng thông qua đường truyền tĩnh mạch các nhung mao ruột teo và hoạt động enzyme giảm hơn so với cung cấp chất dinh dưỡng qua đường tiêu hóa). 

(Adapted from Okuma T. Clinical nutrition in keywords: enteral tube feeding, in Proceedings. Nutr Soc 2007; 66: 299-306. Reprinted with permission)

Hình 1. Cấu trúc của nhung mao ruột ở chuột sau 14 ngày ăn ngũ cốc so với nuôi dưỡng thông qua đường truyền tĩnh mạch ở chuột thí nghiệm.

Tiếp theo là giai đoạn 2 và nhu cầu năng lượng của nó, trong đó tỷ lệ trao đổi chất, bài tiết nitơ và tiêu thụ oxy tăng lên. Việc cung cấp thức ăn phù hợp với mức độ xâm lấn của phẫu thuật trở nên quan trọng khi chuyển từ giai đoạn 1 sang giai đoạn 2. Trong giai đoạn 2, mục tiêu là cung cấp cho động vật đủ năng lượng (calo). 

Tuy nhiên, không nên cho ăn qua đường tiêu hóa khi có xuất huyết quá nhiều vào đường tiêu hóa; xoắn ruột, táo bón nặng hoặc bất kỳ tắc nghẽn nào khác ở đường tiêu hóa; hoặc nôn quá nhiều. 

Bảng 1. 2 Giai đoạn của quá trình hồi phục

“Hiện tại công ty Sistar cung cấp dòng sản phẩm Protein thủy phân, chất lượng cao rất dễ hấp thu dành cho chó trong và sau quá trình điều trị hoặc trong các trường hợp kém hấp thu và dị ứng”

Thành phần: đạm thịt gà thủy phân. 

Tài Liệu  Tham Khảo
1. Ronald J. Corbee1*, Wim J. S. Van Kerkhoven2, 2014. Nutritional Support of Dogs and Cats after Surgery or Illness.