Dinh dưỡng sớm trong điều trị bệnh truyền nhiễm dựa trên RER - Phương pháp đặt ống thông mũi dạ dày

1. Tóm tắt 

Vấn đề dinh dưỡng sớm trong điều trị bệnh truyền nhiễm như Parvo trên chó, mèo hiện chưa thống nhất. Theo truyền thống, trong thời gian điều trị từ 24 – 72 giờ, không nên cho bất kỳ thức ăn nào vào đường tiêu hóa. Nhưng ngày càng có nhiều bằng chứng về việc bổ sung dinh dưỡng sớm có lợi hơn trong điều trị bệnh như Parvo virus.

Bài viết được tóm tắt, tổng hợp từ các nguồn tài liệu theo hướng bổ sung dinh dưỡng sớm, nhằm tăng thêm sự chọn lựa trong quá trình điều trị của Quý bác sĩ. Đồng thời Sistar cũng có các dòng sản phẩm hỗ trợ điều trị như T – flora, Immuno G, 10 KD ghi nhận phản hồi tích cực từ các bác sĩ đã sử dụng.

Ngoài ra trong bài tổng hợp này, còn thể hiện phương pháp đặt ống thông mũi – dạ dày. Phương pháp này hỗ trợ việc cung cấp thức ăn dạng lỏng trực tiếp vào dạ dày, khuyến cáo áp dụng cho các trường hợp bỏ ăn hoàn toàn.

2. Lý do của phương pháp dinh dưỡng truyền thống NPO  

Phương pháp NPO là viết tắt của cụm từ latinh “nil per os” có nghĩa là không ăn gì qua đường miệng. Theo như phương pháp này thì thú cưng sẽ phải nhịn đói từ 24 - 72 giờ đầu trong quá trình điều trị bệnh do Parvo.

    Các lý do của phương pháp này như sau

Người ta cho rằng sự hiện diện thức ăn trong đường tiêu hóa có thể kích thích co bóp ruột, tăng tần suất đại tiện. Việc nhịn ăn sẽ giúp hệ tiêu hóa được nghỉ ngơi.

Việc đưa thức ăn vào được cho là kích thích nôn nhiều hơn ở trường hợp viêm dạ dày ruột, tăng nguy cơ hít phải chất nôn cao hơn.

Hệ tiêu hóa giảm chức năng, dẫn đến thức ăn không được tiêu hóa hết. Các chất dinh dưỡng dư thừa này sẽ là nguồn thức ăn cho hại khuẩn phát triển.

Sự hiện diện của thức ăn trong đường tiêu hóa có thể kéo dịch vào đường tiêu hóa thông qua áp suất thẩm thấu, làm trầm trọng hơn tình trạng tiêu chảy.

Việc cung cấp thức ăn cho chó mèo buồn nôn, có thể làm chậm quá trình phục hồi cảm giác thèm ăn.

Các lập luận trên là hợp lý, tuy nhiên cũng có nhiều bằng chứng chỉ ra lợi ích của việc cung cấp dinh dưỡng sớm, và đi ngược với lập luận này.

2. Lý do dinh dưỡng sớm trong điều trị bệnh truyền nhiễm (quan điểm đối lập với NPO) 

    Nhịn ăn có thể gây ra các cơn đau và co thắt

Nhịn ăn làm tăng mức độ co bóp của ruột, việc thiếu dinh dưỡng trong lòng ống tiêu hóa dẫn đến các cơn co thắt mạnh mẽ ở ruột non gây ra cảm giác “đau đói”.

Việc bổ sung chất dinh dưỡng thúc đẩy nhu động ruột bình thường diễn ra sớm hơn, ngăn ngừa tình trạng tắt ruột do viêm dạ dày ruột.

   Cho ăn làm giảm sự phát triển và di chuyển của vi khuẩn

Nhịn ăn dường như làm tăng khả năng di chuyển và bám dính của vi khuẩn, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết. Tuy nhiên, nếu có sự hiện diện của thức ăn chưa tiêu hóa hết sẽ dẫn đến sự phát triển của vi khuẩn có hại. Do đó, khi mới tập ăn nên chia thành nhiều bữa nhỏ, sử dụng các loại thức ăn dễ tiêu hóa.

   Cho ăn sớm giúp duy trì chức năng và cấu trúc của hệ tiêu hóa

Việc nhịn ăn gây ảnh hưởng tiêu cực đến niêm mạc ruột như giảm chiều cao nhung mao ruột, tăng quá trình apotosis ở ruột non. Điều này ảnh hưởng đến tính thấm của tế bào niêm mạc ruột, nguy cơ vi khuẩn xâm nhập vào máu sẽ cao hơn.

Nhịn ăn sẽ làm giảm tiết các enzyme tiêu hóa, dẫn đến việc hấp thu dinh dưỡng sẽ chậm hồi phục khi thú cưng ăn trở lại.

Các tế bào niêm mạc ruột thường chết sau mỗi vài ngày, do đó quá trình hình thành các tế bào mới là rất quan trọng, việc thiếu hụt các chất dinh dưỡng sẽ làm giảm quá trình hình thành tế bào niêm mạc mới.

   Ăn uống giúp giảm viêm

Nhịn ăn có thể làm giảm tương tác của tế bào Lympho T, B, giảm sản xuất các cytokine, kháng thể - những yếu tố này quan trọng trong việc điều hòa miễn dịch và viêm.

Vì những lý do này, cần cung cấp dinh dưỡng qua đường tiêu hóa ngay khi tình trạng thiếu nước đã được bù đắp nhằm tái lập tưới máu đầy đủ cho đường tiêu hóa. Việc cho ăn sớm được khuyến cáo khi tình trạng tinh thần, nhịp tim, màu niêm mạc, thời gian lấp đầy mao mạch được trở lại bình thường. Các tác động tiêu cực có thể giảm bằng cách  cung cấp một lượng nhỏ hơn 25 % nhu cầu năng lượng khi nghỉ ngơi. Nguồn thức ăn cung cấp cần ít chất béo, dễ tiêu hóa, tốt nhất là bao gồm một protein dễ hấp thu.

3. Phương pháp cho ăn bằng ống thông mũi dạ dày

Để dễ hình dung về phương pháp thực hiện trên chó, quý bác sĩ vui lòng tham khảo video qua đường link: 

Trên mèo, quý bác sĩ vui lòng tham khảo video theo đường link: 

Lưu ý:

- Phương pháp được sử dụng với ưu điểm không cần gây mê toàn thân.

- Sau khi đặt ống, cần kiểm tra ống đã vào dạ dày chưa hoặc ống có bị tắt không bằng các biện pháp: nghe tiếng bọt khí khi bơm khí vào bằng xi lanh, kiểm tra áp suất âm bằng xi lanh, kiểm tra phản ứng ho khi bơm nước vào bằng xi lanh, …Việc kiểm tra được tiến hành mỗi lần cho ăn mới.

Hình: Mặt cắt ngang của ống thông khi đi qua mũi đến thực quản

4. Căn cứ trên nhu cầu năng lượng nghỉ ngơi (RER) để tính lượng dinh dưỡng truyền vào

Nhu cầu năng lượng lúc nghỉ ngơi có thể được tính dựa trên 2 công thức: RER = 70 * Thể trọng (kg)^0.75 hoặc RER = 30 * Thể trọng (kg) + 70.

Mật độ calo/ ml được khuyến cáo là 1 kcal/ ml.

Cho ăn 25 % RER là phương pháp tiếp cận ban đầu phổ biến, sau đó tăng dần trong khoản thời gian khoảng 2, 3 ngày.

Ví dụ: Trường hợp chó nặng 3 kg, thì RER = 70*3^0.75 = 160 kcal/ ngày. 25 % RER = 40 kcal/ngày. 
+ Nếu cho ăn 4 lần/ ngày thì mỗi lần sẽ là 10 kcal.
+ Suy ra, lượng cung cấp mỗi lần là 10 ml  với mật độ dinh dưỡng là 1 kcal/ml.
+ Để dễ hình dung hơn, nếu xét theo dòng thức ăn Aller – Zero có năng lượng 3.720 kcalo/ kg, thì 25 % RER sẽ tương ứng với 11 g sản phẩm. Nghĩa là cần pha 11g vào nước để đạt thể tích 40 ml, sau đó chia làm 4 lần cho ăn. 

5. Giải pháp hỗ trợ từ Sistar Việt Nam

• Immuno G

Thành phần: Bột sữa non (IgG), Chiết xuất nấm men sấy khô, nấm men nuôi cấy bất hoạt, Taurine.

Chức năng năng chính:
IgG: Ức chế mầm bệnh bằng cách liên kết với kháng nguyên.
Taurine: Hỗ trợ chức năng tim.
Chiết xuất nấm men sấy khô, nấm men nuôi cấy bất hoạt: Giúp cung cấp protein, vitamin, chất chống oxy hóa Glutathione và tạo hương vị thơm ngon. 

Hình: Dưới tác động của Pepsin dạ dày thì IgG vẫn giữ được hoạt lực.

Hình: IgG ức chế sự phát triển của E. Coli (bên trái). 

Hình: Ig G ức chế vi khuẩn E.Coli (bên trái), dung dịch trong hơn so với ống đối chứng. 

Ứng dụng chính: Hỗ trợ trong điều trị các bệnh đường tiêu hóa, nâng cao miễn dịch đường ruột.

• T – Flora

Thành phần:

1)    Bacillus subtilis ≥ 1.0 x 108 cfu/g
2)    Lactobacillus acidophilus ≥ 5.0 x 107 cfu/g    
3)    Lactobacillus plantarum ≥ 2.0 x 107 cfu/g    
4)    Saccharomyces cerevisiae ≥ 5.0 x 107 cfu/g
5)    Enterococcus faecium ≥ 5.0 x 108 cfu/g
6)    Bifidobacterium longum ≥ 5.0 x 108 cfu/g
7)    Fructooligosaccharide

Chức năng chính: Bổ sung lợi khuẩn chuyên biệt dành cho thú cưng.

    Công nghệ sản phẩm

    Công nghệ 1: Phủ 3 lớp

Hình: Công nghệ phủ 3 lớp bảo vệ vi khuẩn sống xót khi đi qua dạ dày.\

Hình: Hình ảnh Lactobacillus có công nghệ phủ ba lớp (phải) và không có lớp phủ dưới kính hiển vi điện tử (trái).

Hình: Thí nghiệm cho thấy lợi khuẩn trong T – flora sống sót 90 % khi đi qua dạ dày (trái), trong khi sản phẩm không có công nghệ phủ ba lớp chỉ sống sót 10 %.

    Công nghệ 2: Sử dụng bào tử (Bacillus subtilis)

Hình: Cấu trúc của bào tử. Bào tử được hình thành khi vi khuẩn gặp môi trường bất lợi và phát triển lại thành vi khuẩn khi gặp môi trường thuận lợi.

    Công nghệ 3: Prebiotic

Hình: Fructooligosaccharide giúp thúc đẩy sự phát triển của lợi khuẩn (trái) và ức chế vi khuẩn có hại (phải).

    Công nghệ 4: Postbiotic

Các sản phẩm trao đổi chất của lợi khuẩn sẽ giúp điều chỉnh pH ruột ở mức pH = 5 hoặc thấp hơn, từ đó tạo ra môi trường thuận lợi phát triển cho lợi khuẩn.

Hình: Thí nghiệm chứng minh ở pH = 5  E.Coli bị ức chế (trái) nhưng lại là điều kiện thuận lợi để lợi khuẩn phát triển (phải). 

• 10 KD

Thành phần: Đạm thịt gà thủy phân

Ứng dụng sản phẩm: Sử dụng như một nguồn protein chất lượng cao, rất dễ hấp thu dành cho cho đang trong quá trình điều trị bệnh, gặp vấn đề về khó hấp thu, dị ứng.

=>  Giải pháp dinh dưỡng sớm trong điều trị bệnh.

Bài viết được tổng hợp từ nhiều nguồn, do đó việc thiếu xót là không thể tránh khỏi. Nếu quý bác sĩ cần góp ý về nội dung, vui lòng gửi phản hồi qua email: vu.pham@sistar.com.vn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.    https://www.theveterinarynurse.com/content/clinical/early-enteral-nutrition-in-puppies-with-parvovirus-enteritis/.
2.    https://veterinarypartner.vin.com/default.aspx?pid=19239&id=4951460.
3.    https://todaysveterinarynurse.com/nutrition/how-and-why-to-feed-canine-parvovirus-patients-right-away/.
4.    https://veteriankey.com/enteral-and-parenteral-nutrition/.
5.    https://www.youtube.com/watch?v=sg5SQfbjjvw.
6.    https://www.youtube.com/watch?v=hmpKxHUiydI.
7.    Tài liệu kỷ thuật SCI – Hàn Quốc